Jan willem

In onze huidige samenleving is werk in zeer veel beroepen veel meer een geïntegreerd onderdeel geworden van het leven van mensen, dan het vroeger was. Voordat we ons werk door digitalisering vanuit iedere denkbare werkplek uit konden voeren, was werk lange tijd een tamelijk van familie en gezin afgescheiden dagelijks herhalende periode. Acht uur per dag werken, was ook daadwerkelijk acht uur per dag plus reistijd, niet thuis aanwezig zijn.

Het is relatief snel gegaan. Kantoorruimtes zijn ontmanteld en het aantal medewerkers per organisatieonderdeel (fte’s) gaat steeds minder gelijk op met het aantal op kantoor ingerichte werkplekken. Het nieuwe werken (flexwerken) is niet meer weg te denken.

Een andere beweging van de laatste 50 jaar, is de arbeidsemancipatie. Tegenwoordig is een gezin waarin beide partners werken (tweeverdieners) meer regel dan uitzondering. Dat heeft ertoe geleid dat zorg en dienstverlening voor de familie een bloeiende tak van werk is geworden, die echter ook veel (maatschappelijke) kosten met zich meebracht . De moderne participatiesamenleving is het combineren van de speel- en regieruimte die met het thuiswerken weer algemeen is geworden, met het terugdringen van de kosten van (mantel) zorg en andere dienstverlening (school, kinderopvang, etc.).

Nu is het probleem dat niet ieder werk geschikt is voor thuiswerk, terwijl de gedachte van een participatiesamenleving wel op iedereen in gelijke mate een beroep doet. Op school begrijpt men vaak niet dat ouders niet kunnen komen voorlezen, of begeleiden naar de schouwburg, omdat vader als verpleegkundige werkt, en moeder als wijkagent. Ook mantelzorg is moeilijk vorm te geven als jouw beroep qua tijd geen of nauwelijks regelruimte biedt. Diensten ruilen koppelt de noodzakelijke regelruimte direct aan de “wetenschap van geven en nemen”. Het brengt regieruimte in het domein van geven en nemen, of zwaarder aangezet, schuld en boete.

Samen met Omzien hebben we in een groot aantal onderzoeken en informatie van het CBS koppelingen gevonden tussen meer en minder regelruimte en het ziekteverzuim. In de zorg, waar aanwezigheid op de werkplek noodzakelijke is om de taken te kunnen uitvoeren, is het ziekteverzuim veel hoger dan in beroepen waar regelruimte volop aanwezig is.
Deze samenhang tussen het al dan niet hebben van regelruimte en ziekteverlof is erg groot, maar wordt nog versterkt door een tweede factor: de omvang van de organisatie. Bij kleine organisaties (of organisatieonderdelen) is het ziekteverzuim lager. Uit de wetenschappelijke literatuur weten we dat bijvoorbeeld transportorganisaties met minder dan 5 fte , significant minder verzuim hebben, dan grote bedrijven meer dan 20 fte. Ook bij kleine horecagelegenheden is het ziekteverzuim beduidend lager.

Omzien leidt hieruit af dat werknemers met beroepen met weinig regelruimte en van grotere omvang, hulp zouden moeten hebben met het vorm geven van de participatietaken, waaronder mantelzorg. Om verplegenden en verzorgenden, en andere dienstverleners zoals politiemensen, te ontlasten, zouden mensen in deze beroepen baat hebben bij mantelzorgondersteuning. Als iemand bijvoorbeeld even mee moet met een ouder naar een dokter, tandarts of ziekenhuis, zou een dienstverlener kunnen kiezen voor de ondersteuner, die de taak even overneemt, thuis, of eventueel op het werk. Zo wordt extra speelruimte gerealiseerd. Het vermoeden van Omzien is dat hiermee het ziekteverzuim daalt. Immers, het leven zal hierdoor minder onvervulbare eisen aan medewerkers stellen.

Mensen hebben namelijk een zeer diepgeworteld besef van, wat ik zojuist noemde, de wetenschap van geven en nemen. Het voelt niet eerlijk als jij geen regelruimte hebt, terwijl je buurman (die als accountant werkt, of als ICT’er) wel.

Omdat jij in de zorg, vaak nee moet zeggen en je daar nog schuldig over voelt ook. Zelfs in de vakanties, of de weekenden gaat jouw werk door, waardoor je je vaak tekort voelt schieten naar jouw gezin, kinderen of familie. Dit gevoel van schuld kan aan je gaan knagen en uiteindelijk een factor worden die afknappen in het werk kan uitlokken.

Juist hierom ondersteun ik het initiatief van Omzien van harte! Betaalde mantelzorg is een vorm van …. Omzien!